Ortodontik tedavi yaklaşık 2 yıl sürer. İki bölümden oluşur. Aktif tedavi dönemi ve pasif tedavi dönemi. Şu an pekiştirme tedavisi ile pasif tedavi döneminiz başladı. Dişler düzeldikten ve teller çıkarıldıktan hemen sonra dişlerin etrafındaki yapılar (periodonsiyum) dişlerin yeni konumuna hemen uyum sağlayamaz. Ayrıca kemik dokusunun tedavi başındaki orijinal haline gelmesi için en az 6 ay geçmesi gerekmektedir. Bu nedenle teller çıkarıldıktan sonra hiçbir önlem alınmaz ise ve dişler başıboş bırakılırda tedavi başındaki eski çapraşık-eğri konumlarına geri dönebilirler. Bunu önlemek için düzelmiş dişleri yapılacak başka aygıtlarla düzeltilmiş pozisyonlarında pekiştirmek gerekir. Tedavinin bu son aşamasına pekiştirme tedavisi denir. Bu dönemde de hastalarımızın dişlerine gereken özeni göstermesi şarttır.
Ortodontik tedaviden sonra dişler yeni konumlarından eski yerlerine dönme eğilimi gösterirler. Bunu önlemek için (kemik ve çevre dokuların yeniden düzenlenmesi tamamlanıncaya kadar) dişler düzeltilen konumlarında tutulmalıdır. Bu amaçla hareketli veya sabit pekiştirme aygıtları kullanılır.
Pekiştirme Tedavisi
Braketlerinizin veya şeffaf plaklarınızın çıkartıldığı gün sizi hiçbir ek tedavi uygulamadan evinize gönderirsek çok kısa bir süre sonra dişlerinizde yeniden bozulmalar olur. Ortodontik tedavi süresince dişler hareket ederken dişin etrafındaki komşu yapılarda (kemik, periodontal ligament) bir takım değişiklikler olur. Bu dokuların yeni duruma adapte olması için biraz zamana ihtiyaç vardır. Adaptasyon sürecinde yapılan müdahalelere pekiştirme tedavisi, uygulanan apareylere ise pekiştirme apareyleri denilir.
Pekiştirme tedavisi aktif bir tedavi değildir. Doktorunuz sizin için en uygun pekiştirme apareyini belirleyip, braketlerinizin çıkartıldığı gün ya da en kısa zamanda apareylerinizi takar. Bu apareyler dişlere herhangi bir kuvvet uygulamazlar ve estetik olarak da problem oluşturmazlar. Doktorunuz sizi belki birkaç seans daha görmek isteyebilir.
Pekiştirme Tedavisinin Süresi
Pekiştirme tedavisinde özellikle ilk 6 ay son derece önemli ve riskli bir dönemdir. İlk 6 ay boyunca apareyler 24 saat kullanılmalıdır. Sadece yemek yerken çıkarılmalı ve yemek yedikten sonra dişler fırçalanıp hemen takılmalıdır. 6. aydan sonra kullanım saatleri yavaş yavaş azaltılabilir ancak bu yine de hekiminizin kontrolü altında olmalıdır. Pekiştirme apareyleri 2 yıla kadar kullanılmalıdır. Önerildiği şekilde kullanmayan hastalarda dişlerde bozulmaların olması kaçınılmazdır ve bu durum tamamen hastanın sorumluluğundadır.
Pekiştirme apareyleri düzenli olarak ve önerildiği şekilde kullanıldıktan 2 yıl sonra tedavi tamamen bittikten sonra yaşla birlikte nasıl saçlarımız beyazlıyorsa, derimiz kırışıyorsa dişlerimizde de minimal değişimler görülebilmektedir. Bu tedavi ile ilgili olmayıp yaşlanma sürecinin bir parçasıdır ve normaldir. Yaşamınızın ilerleyen dönemlerinde dişlerinizde ufak tefek değişimlerin olması kaçınılmazdır.
Pekiştirme Apareyleri
Pekiştirme apareyleri, ortodontik tedavinin önemli bir parçasıdır ve siz ömür boyu güzelce gülümseyebilesiniz diye dişlerinizin yeni pozisyonlarında kalmalarını sağlamak üzere dizayn edilmiştir. Her vakaya göre değişebilen çeşitli pekiştirme apareyleri mevcuttur. Ancak sık kullanılan 3 apareyi tanımanızda fayda var.
Hawley
Takılıp çıkarılabilen bir apareydir. Genellikle üst çeneye yapılır. İlk günler konuşmayı bozar, ancak birkaç gün içerisinde konuşmanız da normale döner. Üzerinde teller olan bir apareydir.
Essix (Şeffaf Plak)
Bir lens gibi dişleri çepeçevre saran, damak bölgesine kadar uzanmayan saydam, sert, takılıp çıkartılabilen apareylerdir. Konuşurken ve gülerken belli olmadığı için hastaların bu apareye alışmaları kolaydır.
Sabit Pekiştirme Apareyi
Genellikle alt ön bölgedeki dişlerin dile bakan yüzeylerine yapıştırılan bu aparey değişik kalınlıklarda tellerdir. Bazı durumlarda üst dişlere de takılabilir. Dişlere yapıştırıldığı için kaybolma, kırılma veya kullanılmama gibi riskleri olmadığından dolayı özellikle biz ortodontistler tarafından tercih edilir. Alt ön dişler tükrük bezlerine yakın olduğu için ve konuşmada dilin temizleme özelliğinden dolayı bu apareyler çürük riski oluşturmaz ve iç tarafta olduğu için de görünmezler. Bu aparey çok uzun yıllar ağızda kalmalıdırlar. Tedavi görmeyen kişilerde bile özellikle alt ön dişlerde yirmi yaş dişlerinin çıkmasıyla ya da çiğneme kuvvetlerinin etkisiyle çapraşıklıklar gözlenirken, ortodontik tedavi gören bireylerde bu risk daha fazladır. Dişlere yapıştırılan bu apareyler ağızda kaldığı sürece bu risk ortadan kalkmış olacaktır.
Pekiştirme tedavisinin süresi konusunda net bir şey söylemek mümkün değildir. Doktorunuz tedavinizin süresine, yaşınıza, tedavi şekline göre sizin için uygun bir tedavi süresi belirleyecektir. Doktorunuzun talimatlarına uyun.
Pekiştirme Apareylerinin Temizliği
Eğer hareketli bir apareyiniz varsa onu ağzınızdan çıkararak temizlemek kolaydır. Hareketli apareyinizi akan su altında fırçanız ile temizleyiniz, diş macunu kullanmayınız. Eğer apareyiniz dişlerinize yapıştırılmışsa her yemekten sonra fırçalamanız gerekir. Eğer yemekten sonra dişlerinizi fırçalayamıyorsanız, ağzınızı su ile çalkalayınız.
Apareyin Saklanması
Apareyinizi takmadığınız saatlerde korumanız için bir aparey kutunuz olmalı.
Unutmayın; eğer apareyiniz ağzınızda değilse kutusunda güvende olmalıdır. Pekiştirme apareylerini kaybetmek düşündüğünüzden daha kolaydır ve yenisinin yapılması oldukça pahalıdır. Apareyleriniz cebinizden ya da çantanızdan düşebilir. Eğer yemek yemek için çıkarıp bir kâğıt mendile sararsanız apareylerinizi mendille birlikte yanlışlıkla atabilirsiniz. Etrafta unutursanız yere düşebilir ve üzerine basılabilir. Eğer apareylerinizi günün belirli saatlerinde kullanıyorsanız kullanmadığınız zamanlar apareylerinizi kutusunda saklayınız. Böylece zarar görmez ya da kaybolmaz.
Apareylerin Kırılması
Eğer pekiştirme apareyiniz kırılır ya da kaybolursa yenisinin yapılması için hemen doktorunuzu arayınız. Eğer apareyiniz ağzınıza tam oturmuyorsa (ki bu apareyinizi doktorunuzun söylediği gibi kullanmadığınızı gösterir.) ilk yapmanız gereken, yine doktorunuzu aramak olmalıdır.
Pekiştirme tedavisi ortodontik tedavinizin son noktasıdır. Eğer sabır göstererek disiplinli bir şekilde bu aşamaya geldiyseniz ödülünüz bir ömür boyu sağlıklı dişlerinizle gülümsemek olacaktır.
Apareyleriniz kırılır ya da kaybolursa yeniden yapılması gerekmektedir bu da size ek bir mali külfet getirir. Apareylerin yapılması yaklaşık 1 saat süren zahmetli bir süreçtir.
