Son zamanlarda en çok gelen sorular ve cevapları
Ortodonti; diş çapraşıklıklarını ve çeneler arası uyumsuzlukları teşhis ve tedavi eden diş hekimliğinin bir uzmanlık dalıdır.
Ortodontist, üniversitelerin diş hekimliği fakültelerinden mezun olduktan sonra, ortodonti uzmanlığı eğitim programını ya da doktora eğitimini başarıyla tamamlanmış diş hekimlerinin aldığı unvandır.
Çarpık ve dönük dişler, aralıklı dişler, kapanış bozuklukları, gömülü kalmış dişlerin ağız içinde yerlerine getirilmesi, alt ve üst çeneler arasındaki uyumsuzluklar, çene darlıkları en sık tedavi ettiğimiz durumlardır. Dudak damak yarığı vakalarının tedavisinde ortodontinin önemli bir yeri vardır. Bunlar dışında doğuştan eksik olan ya da çekilmiş diş boşluklarının protez için hazırlanması da ortodontik tedaviler ile mümkündür.
Kendinizde ya da çocuklarınızda,
Yüz yapısında dengesizlik
Ağızdan nefes alma
Parmak emme, tırnak yeme, dudak ısırma/emme
Uzun süre emzik ve biberon kullanma
Çiğneme ve konuşmada zorluk
Çarpık ve kötü konumlanmış ya da damakta kalmış dişler
Erken süt dişi kayıpları ve çenelerin kapanmaması durumlarından biri veya birkaçı mevcutsa bir ortodonti uzmanına başvurmanız gerekir.
Büyük çoğunluğu genetik kaynaklıdır. Örneğin anneden küçük çene babadan büyük dişler alan birinin dişlerinde çarpıklık olacaktır ya da tam tersi büyük çene küçük diş yapısı olan birinin de dişleri aralıklı olacaktır. Çenelerin önde ya da geride konumlanmaları da genetiktir. Bunlar dışında erken süt dişi kayıpları daimi dişlerin çarpık gelmesine ya da damakta gömülü kalmasına neden olur. Ayrıca parmak emme, tırnak yeme, dudak ısırma, ağız solunumu gibi alışkanlıklar da çapraşıklıklar ve kapanış bozukluklarına neden olur.
Bu sorunların tedavi yöntemi hastanın yaşına ve problemin tipine göre değişir. 7-12 yaş arasında hareketli apareylerle çapraşıklıklar ve çene darlıkları çözülebilir. Ayrıca ağız dışı ve ağız içi ortopedik apareylerle çenelerin büyümesi yönlendirilerek çeneler arası uyumsuzluklar çözülebilir. 12 yaş sonrası sabit diş telleri ile çapraşıklık tedavileri yapılabilmektedir. Çeneler arasındaki uyumsuzluklar ve çene darlıkları 18 yaş sonrası hastalarda ancak ortognatik cerrahiler ile düzeltilebilmektedir. Ayrıca daimi dişli hastalarda minimum düzeydeki çapraşıklıklar şeffaf plaklarla da düzeltilebilmektedir.
Ortodontik tellerin takılması tamamen ağrısız bir işlemdir. Siz hiçbir şey hissetmeden en fazla bir saat içinde telleriniz takılmış olacaktır. Teller takıldıktan sonra ilk birkaç gün baskı hissi, sızlama ve tahriş olabilir. Yeni bir ayakkabı giyildiğinde ilk başta hissedilen vurma gibi çok normal bir durumdur bu. Hastanın ağrı ve tahammül eşiğine göre hiç olmayabilir ya da en fazla bir hafta sürebilir.
Düzeltilmeyen çapraşıklıklar, diş eti hastalıkları ve diş çürüklerine neden olurlar. Bu durum diş kayıplarına kadar gidebilir. Düzeltilmeyen iskeletsel bozukluklar ve kapanış bozukları ise, çiğneme sorunları ve çene eklemi sorunlarına neden olabilirler. Eklem ağrıları ve çene kilitlenmelerine kadar giden durumlar oluşabilir.
Tel tedavilerinin süresi dişlerdeki çapraşıklık ve kapanış durumuna, hastanın yaşına ve uygulanacak tedavi yöntemine göre değişiklik gösterir. 6 aydan 3 yıla kadar süren tedaviler olabilir. Kullanılan malzemeler de tedavi süresini etkiler. Örneğin porselen braketlerle tedaviler biraz daha uzayabilirken kapaklı braketlerle daha kısa sürebilmektedir. Tedavi süresini mümkün olan en aza indirgemek için hem hastanın hem hekimin üzerine düşenleri yerine getirmesi gerekir. Burada hastanın yapabilecekleri: Randevularını kaçırmamak, doktorunun tavsiyelerine harfiyen uymak, tel ve braket koparmamak ve ağız bakımına dikkat etmektir. Ayrıca asitli, sert, yapışkan ve çekirdekli gıdaların tüketimi kısıtlanmalı, ağız bakımı ara yüz fırçası ve gerektiğine gargaralarla desteklenmelidir. Bilgili ve tecrübeli bir uzman seanslarda gerekli olanları yaptığı zaman tedavi mümkün olan en kısa sürede bitecektir. Burada hasta hekim işbirliği oldukça önemlidir. Doktor seçimi de çok büyük önem taşır. Bu tedaviler mutlaka bir uzman doktor tarafından yapılmalıdır.
Bu durum uzun yıllardır ortodonti alanının araştırma konusu olmuştur ve olamaya etmektedir. Estetik ortodontik uygulamalardan biri şeffaf ya da porselen braketler ve tellerdir. Bunlar diş renginde olduğu için görünürlüğü daha azdır, estetik kaygısı olan hastalar tarafından tercih edilebilir.
Bir diğer yöntem ise lingual braketlerdir. Görünmeyen diş teli de denen bu uygulamada braketler dişlerin arka yüzeyindedir ve dışarıdan bakıldığında hiçbir şey görünmez.
Bir diğer yöntem ise telsiz ortodonti olarak bilinen şeffaf plaklardır. Uygun vakalarda tel ve braket kullanılmadan, belli aralıklarla değiştirilen ve önceden planlanmış diş hareketlerini meydana getiren şeffaf plaklar ile dişler düzeltilebilir. başarılı sonuçlar elde edilebilir.
Tel tedavisi ile hareket eden dişler yeni yerlerinde sabitlenene kadar yani minimum 6 -12 ay süre ile pekiştirme tedavisi uygulanır. Dişlerin arkasında sabitlenen incecik teller ya da takıp çıkarılabilen plaklar kullanılabilir. Pekiştirme yöntemi ve süresi hastaya göre değişiklik gösterir ve doktor tarafından hastaya en uygun pekiştirme yöntemi uygulanır.